Humanitate Digitalek humanitateen eta erabiltzen den teknologiaren artean aldi berean gertatu daitekeen bi norabideko harremana sortzen dute: teknologia akademikoki erabiltzen da humanitateen ikasketa eta ikerketan, eta teknologia hori bera da ikerketa esparrua gizarte-zientzien ikuspegitik.

Definizioa etengabe eraldatzen ari da. Humanitate Digitaletan material digitalizatuak zein berez digitalak direnak sartzen dira.

Humanitateak giza kulturarekin (pentsamendua eta hizkuntza) lotutako diziplina akademikoak dira. Ikasketa klasikoetan oinarrituriko heziketa humanistikoa da mendebaldeko zibilizazioaren eta hezkuntza-sistema tradizionalaren oinarri. Gizarte-zientziak gizartearekin eta giza portaerarekin lotutako diziplinak dira, giza harreman eta pertsona-taldeen hainbat alderdi aztertzen eta lantzen dituzte. Norbanakoaren eta taldearen portaeraren jatorria aztertzen dute, eta giza erakunde guztietan adierazten diren erregulartasunak eta berezitasunak ulertzen eta azaltzen saiatzen dira. Ikuspegi kritiko batetik, historikoki erabili izan duten ikuspegi androzentriko, eurozentriko eta klasista salatzen da.

Pentsamendu bitarra hain sustraitua duen jendartean oximoron bezala ulertu daitekeen kontzeptua da Humanitate Digitalak, diziplinartekotasuna iradokitzen duen hitz pare asimetrikoa: iraganean heziketa prozesurako eredu izandakoa, egun jendartean gutxietsi ohi dena (Humanitateak), erabat indarrean dagoenaren ondoan (Digitala). Etengabeko bilakaeran egonik, elkarrekin solasean ikusmira zabaldu eta ibilbide berriak egiteko prest jartzen gaituena.

Emakumeen protagonismoa bistaratzea—iraganekoa nahiz orainekoa— eta emakumeen historia eta istorioak berreskuratzea feminismoaren alderdi garrantzitsua da. Nola ekidin Humanitate Digitalak bezalako eremu batek historiako liburuek egin dituzten akatsak NASAko emakume afroamerikarrekin eta informatikan aritutako emakumeekin? Emakumeen narratiba edo kronologia bat eraiki beharko bagenu Humanitate Digitaletan, nolakoa izango litzateke? Laborategietan, ekipoetan eta proiektuetan, zenbat figura daude ezkutuan?

Kara Kennedy (idazle, ikerlari eta hezitzailea)

Remedios Zafrak 2020ko Feministaldian kontatu zuen bere haurtzaroko anekdota: Ahizpak eta biek irakurtzen zituzten liburuen artean emakumeen hutsunea nabaritu zuten. Elkarri galdetu zioten: zergatik ez dago emakumerik teknologia-bilduma honetan? Eta pentsatu zuten oraindik irakurtzeke zituzten aleetan egongo zirela... Zafrak hitzaren garrantzia azaldu zuen eta, adibide gisa, aipatu zuen gure inguru hurbileko gertaera hau: arautegi aldaketa baten ondorioz, UPV/EHUko Informatika Lizentziatura Ingeniaritza bezala deitua izatera pasa zen. Ikasketa-plana eta programazio berdina, irakasle berdinak baina emakumezkoen matrikulazioa 60tik %17ra jaitsi zen.

↳ IKUS BIDEOA HEMEN

Humanitate Digitalei jarraiki, antropologia digitalarekin topo egin dezakegu: teknologiarekin zerikusia duten edo teknologian txertatuta dauden pertsona-taldeen azterketa kulturala. 

González eta Servínek gako interesgarriak proposatzen dituzte horren inguruan:

• Dagoeneko erreal eta birtual, digital eta ez digitalaren arteko bereizketa eta mugak erabat lausotu egin dira. Dagoeneko continuum bat bihurtu da gure bizitzetan, teknologia digitalak eta Internet gure egunerokoan txertatu eta gugan gorpuztuak baititugu ia ohartezin sentitzeraino. Gure [tekno]harremanen sare-josteetan interdependenteak diren teknologiak zein subjektu humanoak mihiztatu eta iterazio-praktika kolektiboen bitartez digitala dena konformatu egiten da.
• Muga geografikoez haratago, Interneten harremanen arteko logika digitalak jendeari ematen dizkio identitate-bilaketan lotura digital afektibo eta enpatiko sendoak eraikitzeko aukerak: online esperientzia partekatuetatik abiatuta, beste(ar)ekin identifikazioa, konexio sinbolikoa, esanahien birjabetze eta berreraikitzea. Baina lotura digital guztiak ez dira harremanak, ezta sendoak ere consociality (konsozialtasuna?) markoan eraturikoetan gertatzen den bezala, hots, interakzio digital adiskidetsuak edo kidetasunean oinarriturikoak izanda ere, ez dute zertan indartsuak izan behar.
• [Doako] plaza publiko digitalen bila erresistentziarik gabe profil humanoek bizia ematen diote espazio digitalari. Lineako plataformak ez dira neutroak eta eskala handiko neurketarantz, tipifikaziorantz eta identitate-kudeaketarantz eboluzionatzen dute objektu neurgarri eta kuantifikagarri bihurtzeko; hau da, jendearen arteko konexioak konektibitate bihurtzen dira, merkataritza- zein kontsumo-dinamiketarako edo kapital intelektual zein informazioaren ekoizpenetik abiatutako menderatze- eta ustiapen-dinamiketarako bide.